छटपूजा उत्सवास प्रारंभ; असे आहे चार दिवसांचे महत्त्व

 (image source : internet)

कार्तिक शुक्ल पक्षाच्या चतुर्थी तिथी पासून छट पूजेचा उत्सवाला प्रारंभ झाला, या चार दिवसांच्या महत्त्वपूर्ण उत्सवाची सुरुवात मंगळवारी 'नहे खा' सणाने झाली, या 'नहे खा' सणात भक्त विशेषपणे सणाच्या स्वच्छतेसाठी आणि पूजेसाठी तयारी करतात.

 

'नहे खा' हा सण छट पूजेच्या तयारीचा भाग आहे, ज्यात भक्त आपल्या घरात स्वच्छता करतात विशेष अन्न खातात. या दिवशी साधे अन्न, जसे की चणा डाळ आणि आलू-गोबी यांसारख्या भाज्या तयार केल्या जातात. या दिवशी विशेषतः उपवास किंवा कठोर पूजा विधी नाहीत. मात्र, सकाळी नदीत भक्त स्नान करून पूजा करतात. त्यानंतर, पंचमीला 'खरना' साजरा केला जातो षष्ठीला छट पूजा केली जाते आणि सप्तमी तिथीला 'उषा अर्घ्य' देऊन उत्सवाची सांगता होत.

 

बिहार, झारखंड, उत्तर प्रदेश आणि दिल्लीसारख्या राज्यांतील आणि राष्ट्रीय राजधानीतील भक्त मंगळवारी यमुना आणि गंगा घाटांवर छट पूजेचे विधी करत होते. कालिंदी कुंज घाटावर भक्तांनी शुद्धीकरण व पूजा विधी केली. छट पूजा हा बिहार, झारखंड आणि उत्तर प्रदेशच्या लोकांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा सण आहे, हा सण विशेषत्वाने सूर्य देवतेला कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी आणि जीवनाची समृद्धी प्रकट करण्यासाठी साजरा केला जातो.

 

छट पूजा बिहार, झारखंड, उत्तर प्रदेश आणि नेपाळमधील काही भागांमध्ये तसेच या प्रदेशांत साजरी केली जाते. तसेच दिल्लीतील अनेक घाटांवर देखील मोठ्या प्रमाणात भक्तांची उपस्थिती दिसून येते. छट पूजा हा एक अत्यंत महत्त्वाचा आणि श्रद्धेने भरलेला सण आहे, ज्यामध्ये सूर्य देवतेची पूजा केली जाते. या चार दिवसांच्या उत्सवात भक्त कठोर उपवास, पूजा विधी आणि एकत्रित कुटुंब आनंद साजरा करतात.