Care with Abhyuday: फिस्टुला म्हणजे काय? काय आहेत याची लक्षणे जाणून घ्या

रोजसरोजची बदलती जीवनशैली आणि व्यस्त दिनचर्येमुळे आपल्या आरोग्याची घ्यायची तशी काळजी आपण घेत नाही. अशावेळी शरीराशी निगडीत अनेक त्रास उद्भवू शकतात. त्यामुळे ते आजार किंवा समस्यांबद्दल आपल्याला माहिती असणे देखील तितकेच गरजेचे असते. फिस्टुला हा देखील त्यापैकीच एक आहे. फिस्टुलाला भगंदर असेही म्हणतात. पण फिस्तुला म्हणजे नेमक काय आणि त्यावर उपचार कसे केले जाऊ शकतात हे आज आपण 'अभ्युदय पाईल्स लेझर हॉस्पिटल'चे अनुभवी डॉक्टर डॉ. प्रवीण सहावे आणि डॉ. पूजा सहावे यांच्याकडून जाणून घेणार आहोत.

 

फिस्टुला (भगंदर) म्हणजे गुदभागाच्या आजूबाजूला फोड किंवा फुंशी होणे व पस, पू तयार होऊन तो गुदमार्गाद्वारे किंवा गुदमार्गाच्या बाहेर छिद्रातून बाहेर निघतो. तसेच गुदभागाच्या सभोवताली साधारण दोन अंगुल म्हणजे अंदाजे ३-४ सेंटीमीटर परिसरामध्ये होणाऱ्या वेदनायुक्त फोड येऊन तो फुटल्यावर त्याठिकाणी जो व्रण राहतो, त्याला भगंदर असे म्हणतात. ही व्याधी आज फोड आला, तो फुटला आणि भगंदर तयार झाला असे होत नाही. तो वारंवार झाला तर त्यातून पुढे भगंदर तयार होतो.

 

१. गुदाशय किंवा गुदाच्या नलिकांमध्ये उघडणे

२. नितंबांच्या त्वचेतून बाह्य उघडणे

 

1) ऍनोरेक्टल ऍबसेस :

जवळपास सर्व फिस्तुला ऍनोरेक्टल ऍबसेस, फोडा झाल्याने होतात. हा गुदा ग्रंथीच्या संसर्गापासून सुरु होतो. लवकरच संक्रमणाचा एक ट्रॅक्ट, नाडी तयार होते.

२. क्रोन्स (Disease)

३. डायव्हर्टिक्युलायटिस

४. कर्करोग

५. संक्रमण - क्षय रोग

६. एचआयव्ही, लैंगिक संक्रमित रोग

 

 

बसताना ठसठस होणे, गुदाभोवती सूज, कमतरता, लाल होणे, बेंड येणे, रक्त आणि घाण येणे जी सामान्यतः दुर्गंधीयुक्त, सौच्य करताना वेदना होणे, ताप

 

भगंदर आपोआप बरे होण्याचे प्रमाण फार कमी आहे. त्यामुळे गुदा फिस्तुलाचा एकमात्र प्रभावी उपचार म्हणजे शस्त्रक्रिया आहे.

१. फिस्टुलेक्टॉमो ही एक शस्त्रक्रिया आहे ज्यामध्ये फिस्टुला पूर्णपणे कट केला जातो आणि फिस्टुला ट्रॅक्ट काढून टाकली जाते.

२. क्षारसूत्र ही एक प्राचीन आयुर्वेदिक पद्धत आहे, ज्यामध्ये फिस्तुलाचा उपचार करण्यासाठी विशेष धागा वापरला जातो. हा धागा आयुर्वेदिक पद्धतीने बनलेला असतो जो फिस्टुला ट्रॅक्टमध्ये टाकला जातो. क्षारीय धाग्यांमुळे स्थानिक रासायनिक क्रिया कारणीभूत ठरू शकते. ज्यामुळे भगंदर नाडीचे शोधन होऊन जखम भरून येते. क्षारसूत्राचे एक महत्वपूर्ण कार्य हे आहे की ते ट्रॅक्टमधून पु आणि कचरा सतत काढून टाकण्याची परवानगी देते.

क्षारसूत्राचे फायदे - नॉन इनवेसिव्ह तंत्र, त्यामुळे कोणतेही कट्स आणि स्टीलचेस. स्फिंक्टर स्नायूंना कोणतेही नुकसान कोणतेही नुकसान नाही. प्रामाणिकपणे त्याचा यशाचा दर चांगला आहे. यासाठी रुग्णालयात भरती होण्याची गरज नाही. अभ्युदय पाईल्स लेझर हॉस्पिटलमध्ये सुधारित (Modified) क्षारसूत्र उपचार केले जातात.

३. फिलॅक (फिस्तुला - भगंदर लेझर उपचार) (ट्रॅक्ट लेझर क्लोजर) लेझर वापरून ही प्रक्रिया केली जाते. स्फिंक्टर स्नायूंना इजा न पोहोचवता फिस्तुला ट्रॅक्ट काढून टाकण्याची ही प्रक्रिया आहे.

सामान्य ऍनेस्थेशिया अंतर्गत ही प्रक्रिया केली जाते. या प्रक्रियेला ३०-४० मिनिटे आवश्यक असतात. यात लेझर फायबरचा समावेश होतो. फिस्तुला ट्रॅक्टमध्ये निर्धारित केलेल्या लेझर उर्जेला परिष्कृत परिमाण उत्सर्जित केला जातो. लेझर एनर्जीमुळे फिस्तुला ट्रॅक्टचा उपचार होतो. रोज हॉस्पिटलमध्ये ड्रेसिंगला जायची गरज नाही. सुरक्षित असा हा उपचार आहे.

 

सेंटर १ : महापुष्प सोसायटी, लोहार समाज भवनाच्या मागे, शताब्दी नगर ते मनीष नगर रोड, नागपूर

सेंटर २ : रामेश्वरी बस स्टॉप जवळ, नागपूर

Website : www.pilesfistulacure.com